Heb jij tijdens stressvolle periodes ook meer zin in eten? En dan niet in een appel, maar in ongezonde snacks? Dan ben je in goed gezelschap: ongeveer 60% van de mensen is een emotionele eter.
Eten bij stress is eigenlijk een atypische reactie, want in tijden van acute stress neemt de eetlust normaal gesproken af. Dat heeft te maken met de vecht-of-vluchtreactie reactie van je lichaam. Hoe komt het dan toch dat sommige mensen aankomen door stress? En wat kan je ertegen doen?
Er zijn 3 manieren waarop stress kan zorgen voor gewichtstoename die ik zal uitleggen in dit blog:
- Toename van eetlust
- Verhoging van de vetopslag
- Meer eten door een emotionele eetstijl
Stress en je gewicht
Hoe werkt aankomen door stress? Als stress chronisch is, heeft dat invloed op je lichaam en hormoonhuishouding. Het is dus niet zo’n gek idee dat het ook effect heeft op je lichaamsgewicht.
Bij stress komen de hormonen adrenaline en cortisol vrij. Cortisol wordt ook wel het ‘stresshormoon’ genoemd. Het klinkt misschien niet zo, maar cortisol heeft een belangrijke functie: het zorgt ervoor dat we in stressvolle situaties snel kunnen reageren, zoals wanneer je moet vluchten of jezelf moet verdedigen. Je bloeddruk gaat omhoog en er komt meer glucose (energie) beschikbaar in je bloed. Deze stressreactie is ook heel belangrijk bij koorts en ziekte. Het wordt pas een probleem als de stress chronisch is.
Een direct gevolg van chronische stress is dat je slechter slaapt. Zoals je weet is een goede nachtrust ontzettend belangrijk, voor je gezondheid én voor je gewicht. Uit onderzoeken blijkt dat een slaaptekort kan leiden tot een hogere waardering van voeding, meer trek in ongezond en calorierijk voedsel, en een verminderde impulscontrole. Kortom, allemaal factoren die overeten in de hand werken.
Veroorzaakt stress buikvet?
Soms lees je ook dat stress de buik dikker kan maken. Hoe zit dat? Sommige studies laten zien dat stress inderdaad kan zorgen voor meer buikvet. Onder invloed van cortisol worden er triglyceriden vrijgemaakt die in je visceraal vet worden opgeslagen. Hier kleven gezondheidsrisico’s aan, waardoor buikvet ook wel wordt gezien als het ‘slechte vet’.
Dit klinkt allemaal als slecht nieuws voor de moderne-en-vaak-gestreste mens, maar gelukkig zijn er ook dingen die je zelf kunt doen: vooral op het gebied van ontspanning en omgaan met emotionele cravings. Emotie-eten is namelijk in de meeste gevallen een psychologisch probleem. Dat is goed nieuws, want daar heb je invloed op!
Stress en emotie-eten
Als je een emotionele eter bent, zal je meer eten in tijden van stress. Heb je dus veel last van stress over een langere periode, dan zorgt dit ervoor dat je aankomt in gewicht. Maar hoe word je een emotionele eter? En belangrijker nog: wat kan je ertegen doen?
Volgens een theorie is emotie-eten aangeleerd vanuit de kindertijd. Als ouders hun kind troosten met eten, bijvoorbeeld, dan leert het kind: als ik me slecht voel, dan helpt eten daartegen. Je kunt jezelf hebben aangeleerd om emoties op deze manier te negeren, waardoor er zogenaamde gevoelsblindheid ontstaat. Onze cultuur draagt er ook nog eens aan bij: wie heeft er niet eens een romatische film gezien waarbij liefdesverdriet wordt verzacht door een bak roomijs of ander lekkers?
Ik was in mijn puberteit ook een echte emotie-eter. Als ik niet lekker in mijn vel zat, en dat was vaak, dan kreeg ik last van eetbuien. Ik had er een gewoonte van gemaakt om mijn emoties te dempen met eten. Dat werkte op het moment zelf wel even, maar daarna voelde ik me altijd slechter. Door de schuldgevoelens die je ervaart na een eetbui neemt je stress alleen maar toe, in plaats van af. Het werkt dus compleet averechts.
Zo werkt emotie-eten vaak een snelle gewichtstoename in de hand. Het is een moeilijk patroon om te doorbreken, met name als je geen alternatieven ziet. Dat doorbreken begint bij bewustwording: wat gebeurt op op zo’n moment van eetdrang? Welke gevoelens probeer je weg te eten? Hoe kies je een echte oplossing? In onze themacursus stoppen met emotie-eten komt dit allemaal aan bod!
Als honger niet het probleem is, dan is eten nooit de oplossing!
Hoe doorbreek je chronische stress?
De volgende 4 stappen kunnen je helpen om meer inzicht te krijgen in de bronnen van stress in je leven en hoe je hier anders mee omgaat. Vergeet niet: stress is een raadgever. Het geeft aan dat er iets in je leven zal moeten veranderen. Overeten is slechts een uiting van een ander probleem. Als je meer inzicht hebt in wat bij jou stress en overeten veroorzaakt, geeft dit je ook meer vrijheid om ander gedrag te kiezen. Bewustwording is de eerste stap!
Stap 1. Maak een stress inventaris
Breng in kaart welke bronnen van stress je in je leven hebt. Vul het lijstje de komende tijd aan op het moment dat je je bewust wordt van een stressfactor. Bijvoorbeeld stress op je werk, over keuzes die je hebt te maken, irritaties in je relatie, of andere zorgen. Kleine of grote zaken die regelmatig in je hoofd opkomen: het zijn allemaal bronnen van stress.
Stap 2. Bepaal je grootste stressfactor
Kijk naar het lijstje dat je hebt gemaakt bij stap 1. Welke factor roept de meeste emoties bij je op? Daar ga je als eerste mee aan de slag.
Stap 3. Herken je eetgewoonte
Als je last hebt van je grootste stressfactor, wat doe je dan ter verlichting? Welke gewoonte heb je ontwikkeld om met deze stress om te gaan? Als je het dempt met voeding, grijp je dan vaak naar dezelfde producten, of wat er maar voor handen is? Doet het zich voor in verschillende situaties? Probeer op deze manier meer inzicht te krijgen in welk gedrag er gekoppeld is aan de emotie.
Stap 4. Kies een vervangende gewoonte
Je hebt bepaald van welke stressor je het meeste last hebt en wat je in die situatie gewend bent om te doen. De vraag is: hoe effectief is deze gewoonte? Zijn er alternatieven die beter werken? Een ding is zeker: dempen met voeding werkt niet op de lange termijn. Wat wel? Het toelaten van je emoties. Zorgen voor échte ontspanning. Een uitlaatklep zoeken.
Misschien ben je gewend om te eten na een stressvolle dag op het werk, waardoor je voor het avondeten eigenlijk al genoeg hebt gehad. Het is de kunst om een echte oplossing te kiezen voor je stress. Als je werksituatie voorlopig niet verandert, kan je bijvoorbeeld bij thuiskomst een wandeling maken of ontspannende muziek opzetten. Onze OBA meditatie oefening is ook een prettige manier om tot rust te komen en in contact te komen met je gevoel. Je creëert een nieuw, effectief ritueel waarmee je je stress omlaag brengt!
Dat lukt niet van de één op andere dag. Het heeft tijd nodig om een goede balans te vinden tussen stress en ontspanning. Kijk of je de bronnen van stress kunt verminderen, of juist meer ontspannende activiteiten in je leven kunt brengen.
Als je op zoek bent naar meer manieren om je neiging tot emotie-eten te doorbreken, neem dan ook een kijkje bij ons blog: Hoe werkt emotie eten? En hoe stop je ermee!
E-book: Stoppen met emotie-eten
Download ons nieuwe gratis e-book en kom af van die hardnekkige eetdrang die maakt dat je steeds naar de kast loopt terwijl je eigenlijk wilt afvallen. Met de tips in dit e-book leer jij emotie-eten aanpakken én voorkomen. Klik hier om te downloaden!
